İzmir'de, UNESCO Dünya Mirası olarak kabul edilen Bergama Çok Katmanlı Kültürel Peyzaj Alanı'nda kazı ve restorasyon aktiviteleri, Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın "Geleceğe Miras Projesi" çerçevesinde yıl boyunca aralıksız sürdürülüyor.
Projenin koordinatör kazı başkanı olan Manisa Celal Bayar Üniversitesi Arkeoloji Bölümü Başkanı Prof. Dr. Yusuf Sezgin, bu kapsamda yapılan kazıların geçen yıl eylül ayında başladığını belirtti.
Geleceğe Miras Projesi ile Türkiye'deki arkeolojik kazılarda büyük yatırımlar yapılmakta ve geniş kapsamlı çalışmalar gerçekleştirilmektedir. Sezgin, bu durumun Türk arkeolojisi için yeni bir çağın başlangıcını temsil ettiğini ifade etti.
Prof. Dr. Sezgin, Pergamon Antik Kenti'nde farklı noktalarda çalışmalar yürüttüklerini aktararak, Kızıl Avlu'nun yakınındaki kazılarda "Mozaikli Ev" adı verilen büyük bir yapı topluluğunun keşfedildiğini açıkladı.
Bu tür yapılar antik dönemde önemli figürler tarafından kullanıldığına işaret eden Sezgin, "Antik çağda peristilli ev olarak adlandırılan Mozaikli Ev, merkezi bir taş avlu ve havuz ile büyük bir konut kompleksi teşkil ediyor" şeklinde konuştu.
Sezgin, bu yapının en dikkat çekici özelliklerinden birinin mozaikli alanlar olduğunu vurgulayarak, şunları kaydetti:
"Mozaikli Ev'in en belirgin özelliklerinden biri, zeminindeki mozaiklerin varlığıdır. Bu durum, yapının önemini ortaya koymaktadır. Yapının, milattan sonra 2. ve 3. yüzyıllar arasında inşa edildiğini tahmin ediyoruz. Ayrıca, Hristiyanlık döneminde de kullanıldığı anlaşılmakta, zira yakınındaki Mısır Tanrıları Tapınağı olarak bilinen Kızıl Avlu'nun bir kiliseye dönüştürülmesi, bölgede bir Hristiyan topluluğunun bulunduğuna işaret ediyor. 7. yüzyıldaki Arap akınları esnasında büyük bir yangınla terk edildiği düşünülüyor. Çatı kiremitleri ve yanmış kaplar, bu tahribatın yangın kaynaklı olduğuna işaret ediyor. Yapının dört farklı noktasında mozaikler tespit edildi. 3. ve 4. yüzyıllara tarihlenen bu mozaiklerde, geometrik ve bitkisel motifler ile değişik renklerin kullanıldığı gözlemleniyor."
ANTİK DÖNEMİN KRALİYET MÜHRÜ
Bergama'nın Helenistik dönemde bir krallık merkezi olduğunu hatırlatan Sezgin, Mozaikli Ev kazısında, krallığa ait yapılarda kullanılan mühürlü bir çatı kiremidi parçasının elde edildiğini açıkladı.
Yusuf Sezgin, bu Helenistik döneme ait kiremit parçasının Roma dönemindeki yapıda da kullanıldığını belirterek, "Üzerinde 'Bazilike' yazılı bir kiremit bulduk. Helence bazilike, krala ait demektir. Bergama Akropolü'nde kraliyet ailesi için özel olarak inşa edilmiş yapılarda bu tür mühürlerin kullanıldığına dair bilgiler mevcut. Eğer bir yapının üzerinde bu ifade varsa, bu o binanın krallığa ait olduğunu gösteriyordu. Daha önce benzer parçalar bulmuştuk ama bu, kaydedilmiş tam bir mühürlü kiremit örneği" değerlendirmesinde bulundu.
HAVUZDA BİR ÇOCUĞA AİT MEZAR TAŞI
Sezgin, Mozaikli Ev'in avlusundaki havuzda bir mezar taşının bulunduğunu fark ettiklerini ifade etti. Mezar taşının havuzda kullanıldığını düşündüklerini belirten Prof. Dr. Sezgin, "Mezar taşında 'dünyanın en tatlı çocuğu' yazılı bir ifade ile karşılaştık. Çocuk figürü, yanındaki köpeğiyle tavşan avına çıkmış bir şekilde betimlenmiş. Annesi tarafından yaptırıldığı anlaşılan bu taş, hem duygusal bir değer taşıyor hem de dönemin sosyal hayatına dair önemli ipuçları veriyor" dedi.
Şu ana kadar gerçekleşen çalışmalarda kompleks yapının yalnızca yüzde 20'sinin gün yüzüne çıkarıldığına dikkat çeken Sezgin, bölgede Bizans dönemine ait bir mezarlık alanı da bulduklarını açıkladı.
Yusuf Sezgin, bu mezarlıkların Türklerin gelmesinden önceki son Bergamalı Bizanslılara ait olduğunu ifade ederek, bazı mezarlıkların içinde birden fazla gömü bulunduğunu, bunun da o dönemde yaşam standartlarının düşük olduğunu gösterdiğini belirtti.
Yapılan kazılarda ayrıca Roma ve Bizans dönemlerine ait günlük yaşamda kullanılan mutfak eşyaları, askeri malzemeler, takılar ve sikkeler gibi pek çok eserin gün yüzüne çıkarıldığına dikkat çeken Sezgin, bunların uygun olanlarının Bergama Müzesi'nde sergileneceğini vurguladı.
Prof. Sezgin, proje dahilinde Dionysos Tapınağı'nda da restorasyon çalışmaları ve gece müzeciliği için Asklepion ile Akropolis'te aydınlatma projelerinin sürdürüldüğünü ekledi.
